Voorkom een dodelijke bloedstolsel

Elke vijf minuten sterft iemand in de Verenigde Staten aan een bloedstolsel! Wereldwijd sterft één op de vier mensen aan aandoeningen die door een trombose (bloedklonter) worden veroorzaakt. Stolsels komen vaak voor bij mensen die aan een ernstig COVID-19 lijden. De meeste stolsels kunnen voorkomen worden.

Plotseling overlijden is helaas het eerste symptoom bij ongeveer 25% van de mensen die een longembolie hebben. Een derde (ongeveer 33%) van de mensen met DVT/PE (diepe veneuze trombose/pulmonaire embolie) krijgt binnen 10 jaar een recidief.¹⁾Data and Statistics on Venous Thromboembolism. www.cdc.gov/ncbddd/dvt/data.html

Diepe veneuze trombose

Elk jaar sterven er meer mensen aan diep-veneuze trombose dan aan AIDS, borstkanker en auto-ongelukken samen. Wat is DVT? Het is de vorming van een bloedklonter in een diepe ader, meestal in het onderbeen of in de dij. Een bloedklonter bestaat uit een netwerk van fibrinedraden die plasma, rode bloedcellen en bloedplaatjes insluiten.

Gevaren van een DVT

Een trombus is een bloedklonter die zich in een bloedvat vormt en daar blijft zitten. Het belemmert en vertraagt de bloedstroom. Een stolsel kan uit een diepe ader van een been loskomen en naar de longen reizen! Als het niet snel behandeld wordt, kan het de dood tot gevolg hebben! Natuurlijk willen we dat ons bloed stolt als we een bloedvat beschadigen. Wat we niet willen, is dat zich een stolsel vormt op een plek waar geen bloeding is, met als gevolg dat de bloedstroom wordt belemmerd. Een stolsel ter grootte van een geslepen potloodpunt kan de bloedstroom aanzienlijk verminderen. Erger nog, stolsels kunnen loskomen en naar de longen of, in zeldzame gevallen, naar de circulatie van het hart gaan.

Tekenen en symptomen van een DVT

Pijn, gevoeligheid, zwelling en verkleuring in een been kunnen tekenen en symptomen van een DVT zijn. Meer dan 70% van de mensen die DVT ontwikkelen, ervaart geen symptomen totdat het te laat is en de prop is losgekomen! Soms blijven deze symptomen voortbestaan en verdwijnen niet na behandeling.

Wie loopt een verhoogd risico op stolsels?

DVT is de afgelopen jaren onder de aandacht van het publiek gekomen nadat vliegtuigpassagiers op benauwde langeafstandsvluchten stolsels ontwikkelden in wat enkele het “economy-class syndroom” noemden. Franse onderzoeken tonen aan dat vier tot vijf uur in een auto of vrachtwagen rijden zonder te pauzeren het risico op DVT vier keer hoger is.

Uit een omvangrijke database bleek dat DVT twee keer zo vaak na een acute longinfectie optrad. Longembolieën kwamen ook tweemaal zo vaak voor na een acute urineweginfectie.²⁾Smeeth, L. The Lancet, 367:1075-079, April 1, 2006. Mannen hebben 50% meer kans dan vrouwen om opnieuw een bloedstolsel na een eerste DVT-episode te ontwikkelen. De totale frequentie van terugkerende bloedstolsels bij mannen is 25% in de loop van vijf jaar.³⁾http://news.bio-medicine.org/medicine-news-3/Men-more-at-risk-of-recurrent-blood-clots-than-women-3748-1/ Een andere informatiebron stelt dat 1/3 van de mensen met DVT binnen tien jaar opnieuw een DVT krijgt.

Andere risico factoren!

In het menselijk lichaam bestaat een balans van anti- en pro-stollingsfactoren. Grote operaties, trauma’s, systemische infecties, atherosclerose, boezemfibrilleren, hartaanvallen, bepaalde vormen van kanker, inflammatoire darmaandoeningen, HIV, langdurige bedrust, lichamelijke inactiviteit en immobiliteit, breuken van het bekken, de heup of het been, spataderen, zwangerschap en oestrogeenhoudende pillen of pleisters verhogen het risico op het ontwikkelen van DVT. Helaas bevorderen ook het typische westerse dieet en levensstijl, obesitas,⁴⁾Web, M.D., Obesity ups the risk of Pulmonary Embolism, DVT, Sept 9, 2005.
Rissanen, P., et al, Weight change and blood coagulability and fibrinolysis in healthy obese women. Int J Obes Relat Metab Disord, 25(2):212-218, 2001. en diabetes⁵⁾https://www.lifeclinic.com/focus/Diabetes/Stroke ook ongewenste stolling door de stollingsbevorderende chemicaliën te verhogen, de bloedplaatjes abnormaal kleverig te maken en andere stollingsbevorderende omstandigheden in het lichaam te stimuleren. Deze omstandigheden verminderen ook de natuurlijke remmers van ongewenste stolselvorming.

Bloedstolsels in slagaders

Stolsels ontstaan vaak wanneer de vezelige kap van een atherosclerotische plaque in de slagaders scheurt. Deze aandoening vermindert de bloedstroom door deze specifieke slagader nog meer. Ongewenste stolling in een van de kransslagaders blokkeert de bloedstroom in de slagadertak die de hartspier van bloed voorziet en draagt aan meer dan 80% van de hartaanvallen bij. Stolsels zijn ook bij het grootste deel van de beroertes betrokken.

COVID-19 en stolsels!

Zoals eerder vermeld, verhogen zowel infectie als ontsteking het risico op ongewenste bloedklonters. Mensen met een ernstige COVID-19 infectie lopen een hoger risico op het ontwikkelen van bloedstolsels in de aderen en slagaders. Studies uit Frankrijk en Nederland toonden aan dat 30-70% van de ernstige COVID-19 patiënten bloedklonters in de diepe beenaderen of in de longen kregen.⁶⁾Klok F et.al. Incidence of thrombotic complications in critically ill ICU patients with COVID-19. https://doi.org/10.1016/j.thromres.2020.04.013
Llitjos J et.al. High Incidence of venous thromboembolic events in anticoagulated severe COVID-19 patient. DOI: 10.1111/jth.14869 Een vierde van alle COVID-19 patiënten die op de IC-afdelingen worden opgenomen, ontwikkelt een levensbedreigende longembolie. Bij een ernstige COVID-19 infectie ontstaat er ook abnormale, kleine stolling in de kleine vaten van de longen, de nieren en de darmen. Een lage dosis bloedverdunners wordt voorgeschreven aan personen die ernstige COVID-19 infecties hebben. Mensen die meerdere risicofactoren voor stolsels hebben, lopen bij elke infectie, inclusief griep, een groter risico op stolsels. Veel van die levensstijlpraktijken en natuurlijke remedies die het risico op bloedstolsels verminderen, helpen ook om het immuunsysteem te verbeteren en ontstekingen te verminderen!

Hoe kunnen we het risico op ongewenste bloedstolling verminderen?

Winnen terwijl je verliest!

Om een bloedstolsel te voorkomen, moet je je ideale gewicht hebben en behouden. Obesitas verhoogt bepaalde stollingsbevorderende factoren in het bloed. Onderzoekers van het St. Joseph Mercy Oakland Hospital in Pontiac, Michigan, en de Wayne State University ontdekten dat obese patiënten 2,5 keer meer kans op DVT hadden en 2,2 keer meer kans op een longembolie.

Stop met roken.

Tabak roken beschadigt de binnenwand van de bloedvaten en verhoogt het samenklonteren van bloedplaatjes, wat op haar beurt het risico op ongewenste klontervorming verhoogt.⁷⁾Davis, J.W., et al, Effects of tobacco and non-tobacco cigarette smoking on endothelium and platelets. Clin Pharmacol Ther, 37(5):529-533, 1985.
Zhang G. Smoking and risk of venous thromboembolism: a systematic review. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2014 May; 45(3):736-45. www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24974658

We moeten hier vermelden dat elke factor zoals roken, die het risico op atherosclerose verhoogt, ook de kans op ongewenste klontervorming versterkt. Zelfs een korte blootstelling aan meeroken kan de bloedplaatjes kleverig maken en de kans op klonteren vergroten, in het bijzonder bij gevoelige mensen..⁸⁾Second hand smoke. www.nhsinform.scot/healthy-living/stopping-smoking/reasons-to-stop/second-hand-smoke

Kies voor een gezond, plantaardig dieet!

Vlees en verzadigde vetten verhogen het risico op stolling door het verlagen van prostacycline (een prostaglandine die het samenklonteren van bloedplaatjes remt en stolselbevorderende verbindingen verhoogt).⁹⁾Zhang C. The effects of saturated fatty acids on endothelial cells. www.thrombosisresearch.com/article/0049-3848(92)90226-Z/fulltext Als bloedplaatjes plakkeriger worden, neemt het risico op ongewenste stolling aanzienlijk toe. Regelmatige vleesconsumptie wakkert ontstekingen aan.¹⁰⁾Hruby Dietary Protein and Changes in Biomarkers of Inflammation and Oxidative Stress in the Framingham Heart Study Offspring Cohort.  Current Developments in Nutrition, Volume 3, Issue 5, May 2019. academic.oup.com/cdn/article/3/5/nzz019/5421623
Ley SH. Associations between red meat intake and biomarkers of inflammation and glucose metabolism in women. Am J Clin Nutr. 2014 Feb;99(2):352-60. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24284436
Seah JY. Consumption of Red Meat, but Not Cooking Oils High in Polyunsaturated Fat, Is Associated with Higher Arachidonic Acid Status in Singapore Chinese Adults. Nutrients. 2017 Jan 31;9(2). pii: E101. www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28146136
Chaturvedi P. High Methionine Diet Poses Cardiac Threat: A Molecular Insight. J Cell Physiol. 2016 Jul; 231(7):1554-61. www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26565991Ontsteking speelt een wezenlijke rol in de meeste stolselvorming.¹¹⁾Brian R. Branchford. The Role of Inflammation in Venous Thromboembolism. Front Pediatr. 2018; 6: 142. www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5974100/

Voedingsmiddelen die het risico verlagen!

Frequente consumptie van voedingsmiddelen die fytochemicaliën zoals knoflook, gember, uien, tomaten, rode druiven, bessen, enzovoort bevatten, die het samenklonteren van bloedplaatjes tegengaan¹²⁾McEwen B. The Influence of Diet and Nutrients on Platelet Function. Seminars in Thrombosis and Hemostasis. 40 (2). February 2014. www.researchgate.net/publication/260108030_The_Influence_ofDiet_and_Nutrients_on_Platelet_Function citrus,¹³⁾Attaway, J.A., et al, Antithrombogenic and antiatherogenic effects of citrus flavonoids. Contributions of Ralph C. Robbins. Adv Exp Med Biol. 439:165-73, 1998. kiwi,¹⁴⁾Duttaroy, A.K. Effects of kiwi fruit consumption on platelet aggregation and plasma lipids in healthy human volunteers. Platelets, 15(5):287-92, 2004. granaatappels,¹⁵⁾Aviram, M., et al, Pomegranate juice consumption reduces oxidative stress, atherogenic modifications to LDL, and platelet aggregation: studies in humans and in atherosclerotic apolipoprotein E-deficient mice. Am J Clin Nutr, 71(5):1062-1076, 2000.olijven¹⁶⁾Massaro, M., et al, Vasculoprotective potential of olive oil components. Mol Nutr Food Res, 51(10):1225-34, 2007. en lijnzaad¹⁷⁾Ristić-Medić. Alpha-linolenic acid and cardiovascular diseases. Med Pregl, 56(Suppl 1):19-25, 2003. helpen het risico op ongewenste stolling te verlagen.

Let erop dat je B-12 in het normale bereik ligt!

Hoewel het waar is dat verschillende onderzoeken aantonen dat een vegetarisch dieet het risico op hart- en vaatziekten verlaagt en zelfs coronaire hartziekte kan omkeren, verhoogt een vegetarisch dieet zonder voldoende hoeveelheden vitamine B-12 het risico op het ontwikkelen van een ongewenst bloedstolsel..¹⁸⁾Remacha AF. Vitamin B12 deficiency, hyperhomocysteinemia and thrombosis: a case and control study. Int J Hematol. 2011 Apr; 93(4):458-464. www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21475950 Vegans, vegetarians, and the elderly are at risk for vitamin B-12 deficiency.

Controleer je homocysteïnegehalte!

Homocysteïne is een aminozuur dat door het lichaam wordt geproduceerd. Het is meestal een bijproduct van vleesconsumptie. Verhoogde homocysteïne beschadigt de cellen die de slagaders bekleden en stimuleert ongezonde groei van gladde spiercellen in de slagaders. Beide processen dragen bij aan atherosclerose. Het verhoogt ook het risico op ongewenste stolling. Wanneer homocysteïne verhoogd is, verhoogt het het risico op ongewenste stolling en vernauwing van de bloedvaten. Een lage inname van zowel vitamine B12 als foliumzuur verhoogt het risico op verhoogde homocysteïnespiegels. Vegetariërs moeten hun B12-niveaus elke zes maanden laten controleren als ze geen vitamine B12-supplement nemen. Nieraandoeningen en een lage schildklierwaarde verhogen het risico op een verhoogd homocysteïnegehalte. Er is zeer vroeg bewijs dat suggereert dat een goede vitamine D-spiegel kan helpen om homocysteïne binnen het normale bereik te houden.

Doe aan gematigde lichaamsbeweging!

Regelmatige matige lichaamsbeweging is een van de belangrijkste methoden om een bloedklonter te voorkomen. Inderdaad! Dagelijks matig trainen is een geweldig preventief en herstellend medicijn! Een trage bloedsomloop is een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van stolsels. Matige lichaamsbeweging verhoogt de fibrinolysine die kleine stolsels oplost, verbetert de bloedstroom en vermindert fibrinogeen, een plasma-eiwit dat betrokken is bij de vorming van stolsels. Doe voetoefeningen terwijl je in een vliegtuig of auto zit. Neem bewegingspauzes tijdens lange reizen.

Waarschuwingen: Extreem competitieve en lange uithoudingsoefeningen verhogen eigenlijk het risico op stolselvorming omdat ze het hormoon epinefrine verhogen. Epinefrine maakt bloedplaatjes kleverig en verhoogt daardoor het risico op stolling.

Hoewel je misschien een dagelijkse periode voor langere lichaamsbeweging neemt, is het essentieel om elke twee uur op te staan en minstens vijf minuten te wandelen als je voornamelijk zittend werk doet. Waarom? Langdurig zitten vermindert de bloedafvoer van de benen aanzienlijk en verhoogt het risico op ongewenste stolselvorming.

Blijf gehydrateerd!

Drink water. Voldoende hydratatie en diep ademhalen verbeteren ook de bloeddoorstroming. Deze twee preventieve maatregelen zijn vooral belangrijk voor mensen met beperkte mobiliteit. Uitdroging maakt het bloed dikker. Schrap de energiedrankjes met veel cafeïne want die kunnen het risico op stolsels verhogen.¹⁹⁾McEwen B. The Influence of Diet and Nutrients on Platelet Function. Seminars in Thrombosis and Hemostasis. 40 (2). February 2014. https://www.researchgate.net/publication/260108030_The_Influence_ofDiet_and_Nutrients_on_Platelet_Function

Geniet van gezonde kruiden!

Kurkuma, gember en ginkgo biloba voorkomen ook dat bloedplaatjes samenklonteren. Tijm en rozemarijn hebben significante antitrombotische factoren.²⁰⁾Yamamoto, J., Testing various herbs for antithrombotic effect. Nutrition, 21(5):5, 2005. www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15850964
Zbinden, S. Phytotherapy in cardiovascular medicine. Ther Umsch, 59(6):301-306, 2002.
McEwen B. The Influence of Diet and Nutrients on Platelet Function. Seminars in Thrombosis and Hemostasis. 40 (2). February 2014. www.researchgate.net/publication/260108030_The_Influence_ofDiet_and_Nutrients_on_Platelet_Function Mensen die bloedverdunners gebruiken, een laag aantal bloedplaatjes hebben of bloedingsproblemen hebben, moeten echter hun arts raadplegen voordat ze medicinale hoeveelheden van deze kruiden gebruiken. Zwangere vrouwen mogen geen kruiden medicinaal gebruiken zonder voorafgaande toestemming van een goed geïnformeerde, gekwalificeerde arts. Bloedverdunnende kruiden moeten, indien medicinaal gebruikt, meestal twee weken voor een operatie of tandheelkundige ingreep gestopt worden.

Blijf vrolijk.

Acute stress en mentale depressie kunnen het risico op de vorming van een ongewenst stolsel verhogen. Een zware depressie bijvoorbeeld verhoogt de aggregatie van bloedplaatjes en het risico op cardiovasculaire aandoeningen.²¹⁾Ziegelstein, R.C., et al, Platelet function in patients with major depression. Intern Med J, 39(1):38-43, 2009. www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19220540

Houd je bloedsuiker binnen het normale bereik.

Bijna 80% van de mensen met diabetes zal uiteindelijk aan stolselgerelateerde problemen overlijden. Leg de focus op voedingsmiddelen met een laag glycemisch gehalte die het risico op ongewenste stolselvorming kunnen verminderen.

Ken de gezondheid van uw hart.

Bepaalde onregelmatige hartritmes (bijv. boezemfibrilleren, eerstegraads hartblok, enz.) of een hartaanval verhogen het risico op ongewenste stolling. Hartfalen treedt op wanneer het hart niet genoeg bloed pompt om aan de eisen van het lichaam te voldoen. Het bloed stroomt dan langzamer. Wanneer dit gebeurt, neemt het risico op klontervorming toe. Atherosclerose verhoogt het risico op bloedklonters. Hypertensie verhoogt ook het risico op een diepe veneuze trombose.

Spoedgeval!

Stolsels kunnen dodelijk zijn. Ga onmiddellijk naar uw arts als u een DVT vermoedt. Kortademigheid gepaard met scherpe pijn op de borst, hoesten of angst duiden op een kwestie van leven of dood. Mogelijke andere tekenen van een longembolie zijn een flauw gevoel in het hoofd, sputum met bloedvlekken of een blauwachtige tint van de huid. Medische behandeling bestaat uit antistollingsmedicatie en trombolytische therapie om het stolsel te breken of op te lossen. Tijd is hier van essentieel belang. Een stolsel in de longen kan binnen enkele minuten dodelijk zijn.

Stolsels in de kransslagaders of in de hersenen kunnen dodelijk zijn. Volg dus de instructies van de arts nauwgezet op!

Conclusies

Sommige medische epidemiologen stellen dat tussen de één en twee miljoen Amerikanen jaarlijks een DVT ontwikkelen. Eén expert voorspelt dat één tot drie op de duizend mensen in het Verenigd Koninkrijk DVT krijgen. Hoe groot is de kans dat je een DVT krijgt? Dat hangt sterk af van je manier van leven. Het goede nieuws is dat de meeste stolsels te voorkomen zijn. Als ze vroeg worden ontdekt, zijn ze vaak behandelbaar. Beter nog, ga naar je huisarts als je risico loopt op DVT!

Dit artikel is oorspronkelijk op de website van het Wildwood Institute geplaatst en wordt met toestemming gebruikt.