Stress aanpakken voordat het begint

Stress is iets waar iedereen op de wereld mee te maken krijgt. Sommigen van ons hebben veel stress, anderen minder. Maar één ding hebben we allemaal gemeenschappelijk: we reageren er allemaal op.

Als er iets gebeurt dat stress veroorzaakt, zullen we daarop positief of negatief reageren. De manier waarop je met stress omgaat, heeft een grote invloed op je gezondheid en welzijn.

Je reactie die je op de ene dag op stress hebt, kan je de volgende dag emotioneel beïnvloeden, en zelfs de dag ervoor als je je er op voorbereidt. Helaas is er geen ontkomen aan stress en er bestaan verschillende gradaties van stress en oorzaken die hieraan ten gronde liggen.

Stress overkomt iedereen

Er bestaan geen groepen mensen of individuen die stress kunnen vermijden. Stress kan niet netjes in één categorie worden ondergebracht. Er zijn verschillende niveaus van stress, afhankelijk van de persoon die ermee te maken heeft.

Er bestaan ook verschillende redenen en verschillende tijdstippen voor stress. Het kan zijn dat je in een bepaalde periode van het jaar meer stress dan andere mensen ervaart. Stress wordt in vier categorieën ingedeeld.

De soorten stress zijn ontmoetingsstress, tijdstress, situationele stress en anticiperende stress. Ontmoetingsstress heeft met de relaties in je leven te maken. Hieronder vallen je intieme relaties, je werkrelaties en ook de relaties met vreemden of kennissen.

Het soort leven dat je leidt kan vaak bepalen of je een hoog stressniveau door ontmoetingsstress krijgt. Mensen die een baan met veel emoties hebben (zoals in de hospicezorg) kunnen een hoger niveau van ontmoetingsstress hebben dan andere mensen normaal gesproken zouden hebben.

Tijdstress kan optreden als je je door alles wat je gedaan moet krijgen overweldigd voelt – je piekert dat je niet genoeg tijd hebt. Dus maak je je zorgen dat je niet genoeg tijd hebt. Je “stelt je voor” dat je niet alles gedaan zal krijgen en je stressniveau stijgt.

Een voorbeeld hiervan is wanneer je ergens naar een belangrijke vergadering moet die je absoluut niet mag missen en je krijgt dan te doen met dingen die je tijd roven. Soms raken mensen al in tijdstress voordat er iets aan de hand is.

Die “wat als” zorgen kunnen ervoor zorgen dat ze zich angstig en depressief voelen omdat ze zich zorgen maken over hoe het hun toekomst zal beïnvloeden. De paniek die hierdoor ontstaat, kan tot nog meer stressvolle situaties leiden.

Situationele stress is wat je krijgt wanneer je je in een situatie bevindt die onmiddellijk stress veroorzaakt. Een voorbeeld hiervan kan een auto-ongeluk zijn, een kind dat ziek wordt of het verlies van een baan. Bij situationele stress is het een situatie die de zorgen en de bijbehorende emoties veroorzaakt. Dit soort stress kan van korte of lange duur zijn.

Anticiperende stress is stress die je krijgt omdat je iets verwacht dat op je pad zal komen. Bijvoorbeeld omdat je een speech moet geven of omdat je opslag wilt vragen. Het kan ook om iets gaan dat nog niet eens in het verschiet ligt.

Het is een angst dat iets anders gaat gebeuren. Dit soort stress is het soort waar je je het meest zorgen over maakt omdat het op dingen gericht zijn die niet eens gebeurd zijn – en misschien wel nooit zullen gebeuren!

En als de dingen waar je je zorgen over maakte wel gebeuren, dan zijn ze vaak helemaal niet zo angstaanjagend of verschrikkelijk als wat je gedacht had dat ze zouden zijn. Vaak ontdekken we dat het niet de moeite waard was om ons zorgen te maken.

Piekeren over stressvolle omstandigheden heeft invloed op je gezondheid

Over een probleem nadenken of je afvragen wat er gaat gebeuren is niet hetzelfde als je er zorgen over maken. De grens wordt overschreden als je begint na te denken over “wat als”. Bijvoorbeeld “wat als” in verband met een gebeurtenis, een persoon of een onbekende toekomst.

Veel mensen hebben “wat als” in hun hoofd. Helaas creëren de meesten van hen allerlei “wat als” gedachten met een negatief aspect. Uit die negatieve “wat als” kan een hoop stress ontstaan die in langdurige stress kan overgaan als de gewoonte niet wordt doorbroken.

Er is niets mis met “wat als” denken als je probeert te brainstormen om een doel of plan te bedenken om met stress om te gaan. Maar als je willekeurige “wat als” doet waarbij je je geest van de ene slechte mogelijkheid naar de volgende laat afdwalen, is dit niet zinvol en kan het zelfs slecht zijn voor je gezondheid.

Dit soort “wat als” is een stilstaand proces dat nergens naartoe leidt. Het is alsof je in een schommelstoel zit die heen en weer beweegt en verwacht dat je van punt A naar punt B komt.

Het negatieve “wat als” helpt niets en het enige wat je ermee bereikt is angst en een gevoel van onzekerheid over de situatie of je toekomst. Als je je met onproductieve, negatieve “wat als” bezighoudt, kun je verschillende gezondheidsproblemen krijgen.

Je kunt bijvoorbeeld hoofdpijn of buikpijn krijgen. Misschien krijg je last van spierproblemen. Piekeren over stress is slecht voor je hartgezondheid. Studies hebben aangetoond dat piekeren over een stressprobleem hoge bloeddruk, tachycardie en kortademigheid kan veroorzaken.

Piekeren over stress kan zelfs hartaandoeningen veroorzaken. De reden hiervoor is, dat wanneer je je zorgen over stressvolle situaties maakt, je lichaam een toevloed van stresshormonen toegediend krijgt.

Een regelmatige dosis stresshormonen zet je hart extra onder druk door de hoge bloeddruk die bij een verhoging van de stresshormonen optreedt.

Piekeren over stress heeft niet alleen invloed op de gezondheid van je lichaam, maar ook op je emotionele en mentale gezondheid. Als je je voortdurend over stressvolle gebeurtenissen zorgen maakt, loop je het risico op een mentale inzinking.

Dit gebeurt meestal als het denken over en omgaan met stress het punt bereikt waarop iemand er niet meer tegen kan. Als dat gebeurt, kan hij of zij het vermogen verliezen om zijn of haar normale dagelijkse bezigheden uit te voeren.

Het is een abnormale reactie op stress die met piekeren over stressvolle situaties samenhangt en het gevoel veroorzaakt dat er geen verlichting voor de stress in zicht is. Als piekeren over stressvolle situaties het punt bereikt waarop iemand moeite heeft om te eten en last van slapeloosheid begint te krijgen, dan is dat het moment waarop er onmiddellijk iets gedaan moet worden om de zorgen te verlichten.

De 4 soorten stressanalyses met voorbedachten rade

Mensen gaan op verschillende manieren met stress om. Deze copingmechanismen kunnen op vier verschillende manieren worden beschreven. De eerste is probleemanalyse. Bij dit type copingmechanisme denken mensen over het probleem na.

Deze manier van denken betekent meestal dat de persoon “wat als” op een positieve manier gebruikt. Ze draaien het probleem of de situatie niet gewoon steeds opnieuw in hun hoofd. Ze gaan op zoek naar hoe het probleem precies kunnen formuleren.

Dit is de eerste stap die mensen vaak motiveert om naar een oplossing voor het probleem te zoeken. Als iemand aan probleemanalyse doet, kan hij het probleem zonder het te internaliseren objectief bekijken tot het punt bereikt is dat hij erbij blijft stilstaan.

Dit soort copingmechanisme is zeer effectief en leidt niet tot emotionele of fysieke problemen die kunnen ontstaan als je bij een stressvolle situatie blijft stilstaan. Degenen die deze methode gebruiken, zijn van het type dat in staat is om hun leven en eigenwaarde van het probleem los te koppelen.

Ze kunnen kijken naar iets dat opgelost moet worden en leggen het dan terzijde zonder dat ze er slaap door verliezen. Het tweede type copingmechanisme is planrepetitie. Iemand die op op deze manier met problemen omgaat, is meestal een analytische denker.

Hij of zij zal niet bij de negatieve “wat als” blijven stilstaan. In plaats daarvan zal deze persoon nadenken over wat hij kan doen om de situatie op te lossen. Iemand die dit copingmechanisme gebruikt, denkt ongeacht wat het probleem is zelden dat er geen oplossing voor een probleem bestaat.

De persoon die op deze manier met stressvolle situaties omgaat, bedenkt meestal meerdere oplossingen en analyseert elke oplossing zorgvuldig op de beste uitkomst. Mensen die planrepetitie gebruiken, dragen een stressvolle situatie meestal niet emotioneel naar de volgende dag over.

Stagnerende beraadslaging is een van de slechtere methoden die mensen gebruiken om met stress om te gaan. Dit is het type persoon dat “wat als” doet over het probleem nadenkt, maar er niet uitkomt.

Ze vinden geen oplossing en komen dus niet verder. Met stilstaand overleg kan je emotionele en fysieke gezondheid zodanig worden aangetast dat je er ziek van wordt.

Het vierde copingmechanisme is uitkomstfantasie. Bij deze vorm van omgang met stress fantaseren of dagdromen mensen dat ze het probleem niet meer hoeven aan te pakken omdat het op magische wijze zal worden opgelost. Dit copingmechanisme kan ook een invloed op de emotionele en fysieke gezondheid hebben.

Het komt zelden voor dat iemand altijd maar één type copingmechanisme gebruikt. Je kunt ze allemaal door elkaar gebruiken, maar degenen die probleemanalyse en planrepetitie gebruiken, zullen niet blijven hangen in “wat als” of in het negatief blijven denken over stressvolle situaties. Ze pauzeren daar misschien, maar ze blijven niet hangen.

Hoe kun je van tevoren een actieplan maken om met stress om te gaan?

Door te weten hoe je moet handelen in plaats van op stress te reageren, kun je stress aanpakken voordat het een probleem wordt. Geef bij iedere situatie die zich voordoet prioriteit. Vraag jezelf af of je de situatie aankunt.

Velen van ons houden zich met dingen bezig waar we niets mee te maken hebben. We nemen de stress van anderen aan. We doen dingen voor vrienden, echtgenoten en collega’s die we eigenlijk niet zouden moeten doen.

Het kan verleidelijk zijn om te willen helpen en de stress van iemand anders te willen oplossen, maar dat is een manier om zelf snel overweldigd en gestrest te raken!

Onderneem actie om met stress om te gaan voordat het gebeurt door vast te stellen waar je het gevoel hebt dat je onder druk zal komen te staan. Als je weet dat je onder tijdsdruk komt te staan, kijk dan wat er gedaan moet worden.

Gebruik to-do lijstjes en beperk je tot het hoognodige om door die dag of week te komen. Laat de dingen los die op de lange termijn voor je gezondheid of geluk niet goed zijn. Geef jezelf extra tijd om taken uit te voeren en leer nee te zeggen tegen dingen – en mensen – die jouw tijd zo in beslag zullen nemen en je weet dat het stress zal veroorzaken.

Richt je niet op de dingen waarover je geen controle hebt. Als je bijvoorbeeld een gezamenlijk project met een collega hebt en jij bent klaar met jouw deel en hij niet, richt je dan niet op wat hij niet heeft gedaan.

Het enige waar jij verantwoordelijk voor bent, is wat je moest doen. Laat die persoon onder de gevolgen lijden in plaats van dat jij onder stress gaat lijden. Als je weet dat er een situatie op komst is die mogelijk stressvol kan worden, neem dan de tijd om een lijst met mogelijke oplossingen te maken.

Als je bijvoorbeeld hoort dat je bedrijf mensen gaat ontslaan, schrijf dan, in plaats van je er zorgen over te maken, alle stappen op die je gaat ondernemen als het gebeurt. Zodra je dat hebt gedaan, laat je het los. Je bent voorbereid!

Geef niet toe aan negatief “wat als” denken. Je wilt niet over bruggen stappen voordat je er bent. Het kan zijn dat de brug nooit in je leven verschijnt en je hebt toch geen zin om onnodig tijd te verspillen.