Negen redenen om honing te gebruiken

Men wou eindelijk weten of honing echt de weerstand tegen vele kwalen verbetert. En of het waar is dat honing helpt om beter te slapen en langer fit te blijven.

Om die reden heeft de Oostenrijkse bijenhoudersvereniging een aantal wetenschappers opdracht gegeven een gedetailleerde studie uit te voeren. Het project werd door de EU gefinancierd. Er werden 50 gezonde deelnemers tussen 25 en 65 jaar geselecteerd, die voordien nauwelijks honing hadden geconsumeerd. Nu moesten ze dagelijks minstens twee eetlepels honing consumeren. De resultaten zijn interessant. Overigens werd bij de proefpersonen voor en na bloed afgenomen om diverse tests uit te voeren.

De eetgewoonten moesten natuurlijk dezelfde zijn als voor de studie. Elke dag twee volle eetlepels honing erbij! Dat levert calorieën op. Hoe zouden het gewicht en de bloedsuikerspiegel er uit zien na de acht weken?

Honing en het verlangen naar zoetigheid

84% van de deelnemers aan de studie verlangde regelmatig naar iets zoetigs. Het populairste snoepje was chocolade. Nu werden de twee eetlepels honing elke dag toegevoegd. Maar zie, het verlangen naar chocolade verdween bij bijna iedereen. Slechts één persoon bleef elke dag snoepen. 76% zei dat het voor hen gemakkelijk was om minder of helemaal niet meer te snoepen. Honing kan het verlangen naar zoetigheid dus heel goed wegnemen.

Honing bestaat voor 52% uit fructose. Dit type suiker wordt langzaam in de dunne darm opgenomen en leidt dus niet tot bloedsuikerpieken. Honing levert ook kleine hoeveelheden vitamine B1, B2 en B6. Deze spelen een belangrijke rol bij de energiestofwisseling. Ze helpen ook bij de omzetting van eenvoudige suikers in de opslagvorm glycogeen. Glycogeen wordt in de lever en de spieren opgeslagen en wordt tussen maaltijden voor energie omgezet. Dit is ook de reden waarom de extra consumptie van honing bij niemand slechte parameters voor het vetmetabolisme opleverde. Totaal cholesterol, HDL, LDL, triglyceriden en urinezuur veranderden nauwelijks. Een koolhydraatrijk dieet met snel opneembare huishoudsuiker en witte bloem leidt meestal tot een negatief effect op de vetstofwisseling. Een dergelijk dieet gaat vaak met een toename van triglyceriden gepaard, omdat bij een hoge bloedsuikerspiegel glucose niet meer als glycogeen in de lever kan worden opgeslagen. Het wordt dan in belastende vetzuren omgezet. Bij een dergelijk dieet ontbreken natuurlijk ook de vitamines van de B-groep.

Honing en overgewicht

58% van de deelnemers worstelden met overgewicht. Maar door de veranderde omgang met zoetigheid vielen ook de kilo’s eraf. 23 mensen konden in deze acht weken hun gewicht omlaag brengen. Eén persoon verloor zelfs 5 kilo, ondanks het eten van 3 eetlepels honing per dag. Hoewel honing zoet smaakt, lokt het geen verslavingsgedrag uit. Naast fructose bevat honing ook andere soorten suiker. Na het eten van honing stijgt de bloedsuiker heel langzaam maar gestaag en blijft dan lange tijd constant tot hij weer langzaam daalt. Omdat er ook minder insuline vrijkomt, ontstaan er geen trek tussen de maaltijden. Een gestage bloedsuikercurve betekent ook dat het verzadigingsgevoel langer aanhoudt. Honing kan ook helpen om slanker te worden. Bij sommige proefpersonen is de BMI omlaag gegaan.

Honing en slaap

Natuurlijk kunnen slaapproblemen het gevolg van verdriet, stress, opwinding en angst zijn. Maar ’s nachts wakker worden kan ook door een sterke daling van de bloedsuikerspiegel gedurende de nacht, wanneer geen voedsel wordt gegeten veroorzaakt worden. Honing, zoals we hierboven hebben kunnen vaststellen, zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel langzamer omlaag gaat. Vóór de studie zeiden 31 deelnemers dat ze goed sliepen. Na de acht weken waren het 43 deelnemers.

Honing houdt fit

Serotonine, een hormoonachtige stof, verhoogt onze stemming en ons concentratievermogen. Sommige voedingsmiddelen bevatten serotonine, maar deze stof kan niet door de bloed-hersenbarrière naar de hersenen. Dus moet het daar rechtstreeks worden aangemaakt. Hiervoor hebben de hersenen echter alle bestanddelen en de juiste vitaminen nodig. Honing voldoet aan deze voorwaarden en bevordert zo de vorming van serotonine in de hersenen. Honing als ontbijt is daarom een echte aanrader. Tijdens dieptepunten mag ook een lepeltje tussendoor geknabbeld worden.

Honing en hoofdpijn

Hoofdpijn heeft vele oorzaken. Een van de oorzaken kan een tekort aan magnesium zijn. Als dit de oorzaak is, worden de bloedvaten gevoeliger en verkrampen gemakkelijker. Dit leidt tot zuurstoftekort en het gevolg is hoofdpijn. Een dieet met veel eiwitten en weinig koolhydraten kan ook tot hoofdpijn leiden omdat de hersenen in dit geval een tekort aan serotonine krijgen. Serotonine stimuleert de hersenen namelijk om pijnstillende stoffen aan te maken. Dit effect treedt vooral op als er weinig eiwitten worden gegeten. 34 mensen hadden voor de studie regelmatig hoofdpijn. Aan het eind hadden nog maar 17 er last van.

Honing en kuitkrampen

40% zei vóór de studie last van kuitkrampen te hebben. Na de testfase betrof het slechts 30% en degenen die drie of meer eetlepels honing aten, hadden nog een stuk minder last van kuitkrampen. Dit is te verklaren door het magnesiumgehalte en de B-vitaminen in honing.

Honing en spijsvertering

Vóór de studie zeiden 20 mensen dat ze geen regelmatige maagdarmtransit hadden. Na de test waren er nog maar vijf ontevreden. Honingbestanddelen zoals pollen, kalium, zuren en fructose zijn de verklaring. Melkzuur, appelzuur en wijnsteenzuur bevorderen de groei van gunstige darmbacteriën. Azijnzuur, boterzuur en gluconzuur bevatten putrefactieve bacteriën. Het resultaat hiervan is een gezonde darmflora. Dit heeft weer een positief effect op het immuunsysteem.

Honing en het immuunsysteem

Via een speciaal onderzoek werden de verschillende celtypes van de lymfocyten onderzocht. De T-lymfocyten zijn de immuunpolitie in het lichaam. Zij bestrijden bacteriën en virussen voordat deze zich kunnen vermenigvuldigen. Bij infectieziekten worden veel van deze cellen geactiveerd om antilichamen te vormen. Een andere politiemacht zijn de natural killer cellen. Zij doden tumorcellen en met virussen geïnfecteerde cellen. Ze gaan op zoek naar kankercellen, die vaak door vrije radicalen veroorzaakt worden. De honingkuur verhoogde het aandeel T-lymfocyten met 6 procent en het aandeel killercellen zelfs met 20 procent.

Honing en vrije radicalen

Vrije radicalen gedragen zich als terroristen in het lichaam. Ze veroorzaken genetische defecten in de celkern, wat tot de ontwikkeling van kankercellen kan leiden. Daarnaast scheuren ze gaten in celwanden en zijn bij het ontstaan van vele ziekten betrokken. Het lichaam heeft daarom verschillende manieren om vrije radicalen te bestrijden. Een daarvan zijn de zogenaamde antioxidanten. Dat zijn vitamine C en E, flavonoïden en enzymen, maar ook sporenelementen als chroom, koper en zink. Bijenhoning bevat ook veel van dergelijke radicaalvangers. Dit kon goed worden aangetoond door de vrije radicalen in het bloed voor en na de honingkuur te meten. De vrije radicalen in het bloed van de proefpersonen daalden tot 40%. Bloemenhoning vertoonde een groter effect dan boshoning omdat het een hoger gehalte aan flavonoïden uit het stuifmeel in zich draagt.

Samenvatting

Deze honingstudie heeft nu wetenschappelijk aangetoond wat de volkswijsheid al lang weet: honing is gezond. De waardevolle bestanddelen ervan hebben een positieve invloed op de darmflora en daarmee op het gehele immuunsysteem. Honing bevordert het behoud van de gezondheid in een ruim verband, in de zin van lichamelijk en geestelijk welzijn.

Tips voor het gebruik van honing in de keuken

Het bekendste en eenvoudigste gebruik van honing in de keuken is honingbrood. Voor het smeren op brood kunt u het beste een vaste honing gebruiken. Voor het zoeten van dranken is het gemakkelijker een vloeibare honing te gebruiken, omdat die sneller oplost. Maar als u een pudding of pap met honing wilt zoeten, beginnen de problemen. Het eindresultaat zal waterig worden. En als je bitterkoekjes met honing bakt, merk je dat ze heel snel zacht worden zoals rubber.

Er zijn recepten die niet met het gebruik van honing lukken. Honing gaat niet goed samen met puur zetmeel zoals aardappel-, rijst- of maïszetmeel, arrowrootmeel of sommige sausbinders met zetmeel. Zelfs met tarwemeel ingedikte gerechten worden weer vloeibaarder als ze met honing worden gezoet. Waarom? Honing bevat een zetmeelsplitsend enzym dat diastase heet. Hierdoor wordt het zetmeel gesplitst en daardoor wordt de pudding of room weer vloeibaar. Dit gaat niet gebeuren wanneer de honing lang gekookt wordt. Door het lang koken wordt de diastase vernietigd. Als je honing wilt verdikken, moet je agar-agar, johannesbroodpitmeel, cakeglazuur of gua-gom gebruiken. Gelatine is ook geschikt. Gelatine wordt echter meestal in de natuurlijke keuken niet gebruikt, omdat het van varkens afkomstig is. Voor het indikken van sauzen kan ook broodkruim worden gebruikt.

Met honing kan geen suikerglazuur voor versiering worden gemaakt dat uit poedersuiker met eiwit of water bestaat. Met karamel lukt het ook niet omdat honing te snel bruin wordt. Als noten en havervlokken met honing worden geroosterd, verbranden ze heel snel en worden ook snel weer zacht. Het inkoken van jam met honing werd ook niet als erg succesvol bevonden. Behalve als je koud geroerde jam van vruchtenpuree en honing maakt. Zelf ik maak elk jaar een heerlijke rozenbotteljam op deze manier.

Kristallisatie en houdbaarheid van honing

Elke honing die niet met warmte wordt behandeld, zal vroeg of laat kristalliseren. Sommige honingsoorten blijven langer vloeibaar. Hieronder valt ook acaciahoning. Veel imkers bieden ook een crèmehoning aan. In dat geval wordt de honing tijdens het kristallisatieproces een tijdje geroerd. Daarbij worden de kristallen steeds weer vernietigd. Hierdoor kunnen zich geen grote kristallen vormen die je in je mond kunt voelen. De honing blijft romig en smeerbaar.

Honing is bijna onbeperkt houdbaar als hij op de juiste manier wordt bewaard. Natuurlijk wil de consument een vers product. Daarom beperkt een goede imker zich tot een houdbaarheid van twee jaar. Als een honing kandij (gekristaliseerd) is, is dat een goed teken. Hij is in dit geval niet met hitte behandeld. Maar zoals ik al zei, ook wanneer sommige honingsoorten heel langzaam kristalliseren, zijn ze niet behandeld. De goedkope, vloeibare honing wordt meestal met hitte tijdens het bottelen behandeld. Het bottelen in de grote fabrieken gaat dan veel sneller. Maar een goede imker doet dat niet. Hij heeft geduld en weet wat hij aan zijn natuurproduct verplicht is. Hij verwarmt de vaste honing voorzichtig tot ongeveer 40 graden, dan is hij dik en kan door de vulmachine worden geportioneerd.

Welke honing

Er bestaat een grote verscheidenheid aan variëteiten. Daarom zullen er altijd persoonlijke voorkeuren bestaan. Voor honing van verschillende soorten moet meer dan de helft van de gespecificeerde plant afkomstig zijn. Dit kan door stuifmeelanalyse bepaald worden. Voorzichtigheid is geboden bij soorten die een uitgesproken eigen smaak hebben wanneer je ermee gaat zoeten. Onder bepaalde omstandigheden kunt u de goede smaak van een gerecht bederven. Voor bepaalde dranken of baksels kan de voorkeur aan sterke soorten worden gegeven. Acaciahoning heeft niet veel eigen smaak. Koolzaadhoning is delicaat zoet en bijna wit van kleur. Boshoning smaakt aangenaam kruidig, is donker en minder zoet dan bloemenhoning. Hij is afkomstig van honingdauw, de uitwerpselen van bepaalde insecten.

Milde honing rondt de smaak van zure gerechten af. Gerechten met een zure component zoals citroensap, azijn, zure vruchten of groenten smaken veel beter als de scherpte van de zuren door honing wat verzacht wordt. Afhankelijk van de hoeveelheid is, een halve tot een hele theelepel voldoende, of zelfs maar een mespuntje voor saladedressings.

Bij het bakken met honing, is het belangrijk er rekening mee te houden dat honing de baksels sneller bruin maakt dan suiker. Zet daarom het vuur wat lager. Honing is zoeter dan suiker. Afhankelijk van de soort komt 110 160 g met ongeveer 200 g suiker overeen. Honing heeft een bepaald watergehalte. Verminder daarom het toevoegen van vocht een beetje.

Plaatselijke of buitenlandse honing?

Toegegeven: Honing heeft zijn prijs. Maar het is het waard. De bijen werken zonder vakbond en zonder loon. Daartoe gerekend staat de imker vele uren achter zijn bijenvolk. Zelfs als de bijen niet meer vliegen, heeft hij nog veel werk voor het volgende bijenjaar te doen. Dan onstaan er ook nog storingen door bijenziekten of door natuurgeweld. Bij de behandeling van de bjienvolken mogen geen giftige bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Deze zouden anders de insecten kunnen vernietigen of in de honing terechtkomen. Goede kwaliteit heeft overal zijn prijs. Ook buitenlandse honing kan van zeer goede kwaliteit zijn. Zo heeft de Oostenrijkse imkervereniging zich vrijwillig strengere normen opgelegd dan de honingverordening voorschrijft. Maar helaas zijn er ook landen die het niet zo nauw nemen.

Honing uit de regionale omgeving is een levensmiddel met een korte transportroute. Daardoor draagt het ook tot de bescherming van het milieu bij. Uitsluitend plaatselijke bijen verrichten bestuivingswerkzaamheden voor de regio. Als de imkers hun producten niet meer kunnen verkopen, verminderen zij hun aantal kolonies. Dit betekent dat het bestuivingswerk voor de flora van het thuisland verloren gaat. Imkers hebben al veel problemen met geïntroduceerde bijenziekten, bacterievuur, gewasbescherming en mysterieuze sterfte van kolonies. De plaatselijke imker kan gesteund worden indien de regionale honing gekocht wordt.

Rezepte