Op een dag zat ik in de metro. Het metrostel was stampvol. Ik zat op een stoel naast het raam en de trein stopte plotseling op zodanige manier dat ik uit het raam wou kijken, maar ik zag een muur, meer niet. Het schoot me te binnen wat er met mensen die paniekstoornissen en fobieën hebben in dit geval zou kunnen gebeuren. Ik dacht, als zo iemand nu hier zou ziin en waarneemt dat aan de ene kant een heleboel mensen uit willen stappen en aan de andere kant een raam is dat vanwege een muur niet open gaat, dan zou deze persoon zich zorgen kunnen maken en zijn angstige gedachten de overhand geven, denkend dat er geen uitweg is, dat iedereen zuurstoftekort zal krijgen omdat de tram vol is en het onmogelijk is te ontsnappen. Naast andere tragische gedachten, zou waarschijnlijk een paniekaanval in deze persoon getriggerd worden. Waar we het meest aan denken, worden we, zelfs als de gedachten onjuist zijn. De kwaliteit van onze gedachten beïnvloedt wat we voelen.
Wat is een paniekstoornis?
Een paniekstoornis is een plotselinge, zeer sterke emotie van angst en vrees. Het is onverwacht en veroorzaakt symptomen van fysiek en emotioneel ongemak, waardoor de persoon op het moment van crisis van die plek wegvlucht, spoedeisende hulp of een omgeving zoekt waarin hij zich beschermd voelt, of naar iemand spoedt waar hij zich veilig voelt. Als je een tragische situatie, zoals een schietpartij tussen bandieten en politie meemaakt, is het normaal om op dat moment paniekerig te worden. Maar de persoon met een paniekstoornis is vreselijk bang om dood te gaan of zijn zelfbeheersing te verliezen, heeft een gevoel van depersonalisatie, zelfs als er niets in de omgeving is dat dit bevordert. Voor de diagnose paniekstoornis moet er in de afgelopen weken of maanden sprake zijn van herhaalde crisissituaties en een overdreven bezorgdheid over nieuwe crises. Deze persoon moet ten minste vier van de volgende symptomen hebben:
- Tachycardie, wat een versnelling van de hartslag is
- Trillen in de ledematen of over het hele lichaam
- Zweten over het hele lichaam of alleen aan handen en voeten
- Het gevoel dat je gaat flauwvallen
- Een gevoel van verstikking of moeite met ademhalen hebben
- Beklemmend gevoel op de borst of borstpijn, wat door de persoon meestal als een hartaanval wordt geïnterpreteerd
- Duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd hebben
- Angst om te sterven
- Angst om gek te worden of andere symptomen
Ongeveer 2% van de wereldbevolking lijdt aan deze aandoening. Het komt twee keer vaker voor bij vrouwen als bij mannen en treedt meestal op rond de leeftijd van 30 jaar. Het kan echter ook op elke leeftijd voorkomen. De oorzaak van paniekstoornis kan wetenschappelijk niet goed worden achterhaald en er zijn verschillende theorieën voor de totstandkoming. Een daarvan is, dat er in de hersenen fysiologische reacties optreden, beginnend op de plaats die locus cerulean wordt genoemd. Dit hersencentrum is met de nervus vagus verbonden, die zich naar de borst en buik uitstrekt, vandaar dat gevoelens van verstikking, beklemming op de borst en maagklachten onstaan. Als iets dit neurofysiologische systeem op een overdreven manier activeert, genereert het symptomen zoals een paniekaanval. Het schijnt dat wanneer de persoon door fobieën of door zeer hoge overdreven angst wordt bewogen, deze zenuw, genaamd nervus vagus of nervus pneumogastricus, wordt geactiveerd en deze sensaties teweegbrengt.
De persoon gaat zich concentreren op deze lichamelijke reacties zoals; de versnelling van het hart, vlinders in de maag en het koesteren van tragische gedachten: Ik ga dood, ik krijg een hartaanval, en de cyclus sluit zich. De persoon denkt tragisch, waardoor de reacties toenemen. Zo iemand komt in een cyclus van angst om dood te gaan, en de symptomen worden als maar erger.
Er wordt ook aangenomen dat een paniekstoornis het gevolg van mentale conditionering kan zijn die de persoon in de loop der tijd heeft ondergaan, waarbij hij symptomen of gebeurtenissen op een tragische, catastrofale, denkbeeldige manier interpreteert die al deze paniekreacties in het vervolg teweegbrengt. Bijvoorbeeld, wanneer een persoon die de neiging heeft om erg bang te worden wanneer hij met de lift omhoog gaat, opeens een sterke pijn op zijn borst voelt, associeert hij op dat moment de pijn op de borst met het omhoog of omlaag gaan met de lift, en vervolgens ontwikkelt hij deze angst voor de lift. Als gevolg daarvan kan die angst zich uitbreiden naar andere gesloten ruimtes.
Een andere theorie heeft met de psychodynamica te maken. Psychodynamica is de geschiedenis van je emotionele leven. In deze psychodynamische theorie kunnen de emotionele conflicten uit de kindertijd en adolescentie, die voor enkele mensen erg moeilijk waren, het ontstaan van zeer grote angsten in kwetsbare individuen bevorderen. Trauma’s in de kindertijd, zoals verbaal geweld, emotionele mishandeling, de scheiding van de ouders als het kind jong is, bevorderen bij een zeer gevoelig kind een verhoogde angst, die zich jaren later in een paniekaanval kan uiten. Een paniekaanval is met een overloop van angst te vergelijken. Deze overloop kan ontstaan wanneer de persoon gestrest is, gevoelens onderdrukt die uitgesproken moeten worden, of omdat hij zichzelf heeft geconditioneerd om gebeurtenissen tragisch te interpreteren. Je kunt leren om op een gezondere manier te denken, te voelen en te handelen.
Panieksyndroom Behandeling
Overtollige angst die een paniekaanval uitlokt kan minder worden of niet. Personen die daaronder lijden kunnen een gezonde houding op het gebied van zelfverdediging ontwikkelen. Dit betekent dat hij kan leren om te kalmeren, te ontspannen, en niet altijd onrustig te zijn, hij kan leren rustig te blijven, zichzelf grenzen te stellen, en ook om nee tegen mensen te zeggen. Veel mensen martelen zichzelf, ze devalueren zichzelf, ze beschermen zichzelf niet tegen misbruik, ze lijden aan heel veel angst, wat in een paniekaanval kan uitmonden. Sterke angst en overdreven bezorgdheid kunnen een waarschuwingslicht zijn dat tegen de persoon zegt: “Hé, je moet ophouden jezelf slecht te behandelen en moet jezelf gaan respecteren.” De behandeling van een paniekstoornis bestaat uit een aantal punten:
- Tijdelijke medicatie, voor mensen waarbij overmatige angst hun werk en sociale leven verstoort
- Psychotherapie
- Leefstijlbegeleiding
- Voorlichting aan familieleden, zodat zij voor dit lijden begrip kunnen krijgen
De medicatie, indien nodig, moet door een psychiater worden voorgeschreven, die ook psychotherapie kan toepassen, als hij daarvoor opgeleid is, of de persoon naar een psycholoog doorverwijst. Psychotherapie is het gebruik van psychologische technieken die op het vergroten van zelfkennis gericht zijn en je leren met je emoties om te gaan. Het omvat ook een analyse van gedachten, waarbij geprobeerd wordt negatieve en vervormde denkpatronen, vaak vol vooroordelen, te lokaliseren en te vervangen door positieve gedachten, van hoop, van acceptatie, van zelfbescherming, van vergeving voor jezelf en voor andere mensen. Psychotherapie of psychologische therapie helpt de persoon ook om onderdrukte gevoelens die mentale spanning veroorzaken te ervaren en uit te spreken. Het helpt om verbanden te leggen tussen het huidige lijden dat de persoon vertoont en problemen in het verleden door de familiegeschiedenis.
Als de persoon geleidelijk de geschiedenis van zijn leven, in de familiebetrekkingen begrijpt die overdreven hoge angst bevorderden, is de kans groter dat hij beter met zijn angsten, zorgen en verdriet leert om te gaan, en stap voor stap kan leren om zijn manier van omgaan met lijden aan te pakken. Psychologische therapie, counseling met ervaren mensen, het lezen van geschikte boeken, deelnemen aan steungroepen, momenten van bezinning om zelfbewustzijn te krijgen, zijn manieren om beter te begrijpen wie je bent en daardoor emotionele controle te verschaffen.
Van de lichamelijke verzorging die aan de verbetering van de paniekstoornis bijdraagt kan ik vermelden: allereerst rust, dan evenwichtige gezonde voeding, het beoefenen van lichaamsbeweging in de buitenlucht, zoals wandelen bijvoorbeeld, het kweken van een moestuin en een goede ademhaling is uiterst therapeutisch voor de menselijke geest. Rustig en diep ademhalen, langzaam in- en uitademen en je op de ademhaling concentreren helpt. Door dit te doen voorkom je dat de crisis ontstaat of zich verergert.
Typen angst
Paniekcrises of paniekstoornis is een lijdensweg die verband met overmatige angst in de geest van de persoon verband houdt. Het is als een watertank die een probleem met de vlotter heeft, waardoor de watertoevoer niet sluit, en de afvoer verstopt is die het teveel aan water eruit laat lopen en waardoor het water over de zijkanten van de tank loopt. Iedereen heeft angst, maar geen overmatige angst. Er is sprake van een paniekaanval als de overmatige angst in de geest van de persoon overloopt en onaangename symptomen veroorzaakt.
Er is trait anxiety (karakter)- en toestandsangst. Van toestandsangst is sprake wanneer de persoon tijdelijk een hoge angst ervaart. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren in de periode van schoolexamens, als voorbereiding op een bruiloft, in de dagen voor een sollicitatiegesprek en andere situaties. Bij toestandsangst heeft de persoon een normale angst, die tijdelijk bij deze gebeurtenissen toeneemt, maar daarna weer naar het normale niveau terugkeert. En wat betekend trait anxiety? Zoals de naam al zegt is trait anxiety een karakter eigenschap, de persoon heeft al een angst die hoger is dan het gemiddelde, misschien hoger dan de broers en zussen van hetzelfde gezin, ook al wanneer ze kinderen van dezelfde vader en moeder zijn. Dus een kind met trait anxiety kan gevoeliger en kwetsbaarder voor dit mentale lijden zijn.
Een voorbeeld
Een jongvolwassen vrouw heeft last van paniekaanvallen en zocht behandeling, en de punten waaraan in de psychotherapeutische behandeling met haar aan werden gewerkt zijn als volgt: Eerst moest ze leren vaststellen , wat voor dingen spanning en stress in haar leven veroorzakten die in overdreven angst uitmonden. Ze was overal te bezorgd over, ze leefde met haar zorgen, die overdreven waren, en begon dat te beseffen. Te veel zorgen maken was al heel lang een trend in haar leven. Ze had een voortdurende levensstijl van gespannenheid. Overmatig piekeren verhoogt de angst en kan daardoor paniekaanvallen veroorzaken. Ze leerde over de vraag na te denken of ze zich echt zoveel zorgen moest maken. Deze jonge vrouw begon zichzelf af te vragen of zorgen iets ten goede veranderen, of haar zorgen haar realiteit veranderen. Ze begon over deze dingen na te denken, ze begon haar eigen zeer bezorgde geest in vraag te stellen, dat wil zeggen, ze slaagde erin zichzelf van de bezorgdheid los te maken die ze ervaart. Ze begon na te denken over wat ze dacht. Nadenken over zijn eigen demkpatroon is een oefening die de persoon moet doen, die zelfanalyse of zelfobservatie wordt genoemd. Ze leert dus om één dag per keer te leven, één uur per keer, ze leert ook accepteren dat ze niet in staat is om alles om haar heen op te lossen.
Wat deze vrouw ook heel erg helpt, is met een familielid of een begripvolle vriend over haar angsten te praten en zo haar gevoelens te uiten. Iemand die het probleem begrijpt, iemand die vriendelijk is, een mens die niet kritisch is, die ook in staat is om een geheim te bewaren. Het luchten van gevoelens verlicht de angst. Deze vrouw begreep dat de paniekaanval niet veel langer dan dan tien minuten duurt. Ze leert zichzelf eraan te herinneren dat de lichamelijke symptomen, naast de crisispijn, geen ernstige manifestaties van gezondheidsproblemen zijn zoals; een hartaanval zal krijgen, een beroerte zal oplopen, of dat ze flauw zal vallen. Ze leert dat ze geen lichamelijke ziekte heeft, omdat ze al klinische en laboratoriumtests heeft ondergaan en de resultaten het bestaan van een lichamelijke ziekte uitsluiten. Dus als je paniekaanvallen hebt en je hebt nog geen onderzoeken bij een dokter, cardioloog of een huisarts hebt gehad, dan is het belangrijk om dat te doen. Dit gezegd hebbende, zal het je de volgende keer helpen om niet bang te zijn dat je aan een hartaanval doodgaat, omdat je je zult herinneren: ik heb al een onderzoek gehad en de dokter zei dat ik geen hartproblemen heb.
Ze leerde dat angst in een paniekcrisis niet in verhouding tot de werkelijkheid staat. Angst sugereerd dat ze in een crisis aan een hartaanval zal sterven, of dat ze haar verstand zal verliezen, of iets dat niet echt is, dus heeft ze getraind om in haar geest een stap terug te doen en op de tachycardie te letten, haar ademnood te observeren, dit te registreren en te realiseren dat sterke angst dit veroorzaakt, en niet een reëel lichamelijk falen van het hart van de longen of de hersenen. Dus op het moment dat de crisis wil onstaan, gaat ze dit voor ogen houden en doet moeite om haar aandacht te verleggen, haar aandacht van de lichaamssignalen af te leiden door objecten om haar heen te observeren, of rationeel aan iets anders te denken door de kast op te ruimen, een vriendin te bellen. Ze verlegt zodus de focus van haar denken. Ze probeert zich ook te herinneren aan wat de cardioloog onlangs tegen haar zei, dat er geen lichamelijke ziekte is, dat de inspanningsergometrie of het elektrocardiogram evenals de andere tests die ze heeft gedaan normaal waren.
Ze weet nu dat het familielid met wie ze samenwoont en die niet aan paniekaanvallen lijdt ook weet dat wat ze lijdt onzin is, en ze zich niet minderwaardig hoeft te voelen omdat ze deze crises doormaakt. Ze accepteert nu dat ze niet minder van waarde is vanwege haar probleem.
Ze heeft geleerd om de inspanningen van angst om haar leven te controleren los te laten. Ze heeft ook geleerd te stoppen om controle uit te willen oefenen over het leven en het gedrag van anderen, iets dat heel stressvol is. Ze ontdekt dat ze controle wilde hebben over het oncontroleerbare en dat dit haar angst verhoogde, haar stress gaf en bijdroeg aan de paniekaanval. Nu kan ze over de dingen praten die haar dwars zitten, zonder het gevoel te hebben dat ze onderdrukt wordt en het verboden is om erover te praten. Vaak zit de moeilijkheid om te praten, om te ventileren in de persoon die de paniekstoornis heeft, en niet in de onwil van anderen om te luisteren.
Ze is in staat om grenzen te stellen en zichzelf tegen het overnemen van verantwoordelijkheden of taken te beschermen. Ze is beter in staat om zichzelf te verdedigen tegen mensen die haar willen misbruiken, ze beseft dat er mensen zijn zonder grenzen, die misbruik van de goodwill van anderen maken, en dat wanneer ze zichzelf niet beschermt door te zeggen: ik kan het niet, ik wil het niet, het zal deze keer niet lukken, ze stress opbouwt die de crisis kan uitlokken. Ze vraagt nu om informatie, ze vraagt om hulp, ze delegeert taken, ze accepteert niet alles in haar leven, ze legt zich niet op deadlines vast die te kort zijn om te voldoen, want ze zegt; dat dit niet gaat lukken, dat kan ik in dit geval niet aannemen, zo respecteert ze zichzelf beter, ze reduceert de houding van almacht die ze had, dat ze alles kan, alles zal doen, alles oplost.
Ze leert dat ze, hoewel ze al paniekaanvallen had gehad, erg bang was om die weer te krijgen, nu zichzelf eraan kan herinneren dat haar angst niet juist is,, ze er bovenop staat, ze heeft geleerd dat angst iets in haar is, maar niet haar tweede natuur moet zijn. Nu kan ze beginnen om overmatige angst niet langer te als iets te beschouwen dat haar geest zal domineren.
Gedachtenbeheersing
De persoon met paniekstoornis moet in zijn geest trainen om overdreven zorgen onder controle te houden. Wat wil dat zeggen? Als er een gedachte opkomt waarover de persoon zich overdreven zorgen maakt, veel angst krijgt en een nieuwe paniekaanval kan onstaan, hij tegen zichzelf moet zeggen: “Wow, kijk, ik ben nu erg angstig.” Hij begint zijn eigen angst te observeren en zegt dan tegen zichzelf: “Het komt me weer storen, maar nu weet ik dat ik geen hartprobleem heb en aan een hartaanval ga sterven, ik was al bij de cardioloog, ik heb onderzoeken gedaan, alles is normaal, dus ik hoef het idee dat ik aan een hartaanval ga sterven niet mijn gedachten te laten overnemen. Nu begrijp ik dat ik niet uit de realiteit zal raken, ik zal niet doordraaien, ik zal niet gek worden.”
Wanneer de persoon die paniekaanvallen heeft gehad dit soort redeneringen ontwikkelt, wanneer een dreiging van een nieuwe crisis zich voordoet, betekent dit dus, dat hij zijn tragische gedachten begint te beheersen en daardoor de crisis kan vermijden. Verontrustende gedachten moeten namelijk onder controle worden gehouden en dit gebeurt door te redeneren. Logica gebruiken, gebruik van de informatie maken die je al hebt bijvoorbeeld; dat je geen hartziekte hebt, dat de paniekcrisis tijdelijk is, weggaat en niet tot gekte leidt. De waarheid kan bevrijden en genezen. Dus om elk mentaal lijden te verbeteren dat een verkeerde manier van denken met zich meebrengt, is het belangrijk om te begrijpen wat deze auteur schreef:
De gedachten moeten getraind worden… De gedachten moeten beheerst worden… Juiste gedachten… komen niet vanzelf naar ons toe. We zullen ernaar moeten ijveren.
Ellen G. White. Mind, Character and Personality, Deel 2 pag. 656
We moeten oefen om tragische gedachten door gezonde gedachten te vervangen. In het begin is het misschien niet gemakkelijk, maar met training zal het minder moeilijk worden. Het is misschien niet altijd mogelijk om te voorkomen dat angstige of tragische gedachten in je geest opkomen, want als je ze waarneemt, zitten ze al in je hoofd, maar het is wel mogelijk om te voorkomen dat ze in je geest blijven en je storen. Dus de herhaling in de geest waarop je besluit om niet meer aan het negatieve of tragische te denken, zal de geest van de persoon sterker maken, zodat deze onaangename gedachten minder storend worden en minder vaak voorkomen, omdat hij op die manier heeft geleerd om gezonde gedachten te cultiveren die geen overmatige angst opwekken. Ik wil een tekst doorgeven aan degenen die aan paniekaanvallen lijden:
Verder, broeders, al wat waar is, al wat eerbaar is, al wat rechtvaardig is, al wat rein is, al wat lieflijk is, al wat welluidend is, als er enige deugd is en als er iets prijzenswaardigs is, bedenk dat.
Filippenzen 4:8
Het is interessant dat deze passage vertalingen heeft die zeggen: denk aan zulke dingen. Wel, welke gedachten beheersen je geest? Je kunt trainen om het tragische te stoppen en het positieve te cultiveren. Ik wens je innerlijke rust en een heldere geest.
Blijf geinformeerd
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte over je gezondheid
Dr. Cesar Vasconcellos de Souza is als psychiater en internationaal spreker werksaam. Hij is auteur van 3 boeken, gedurende 25 jaar rubriekschrijver van het gezondheidstijdschrift “Vida e Saúde” en heeft een regelmatig programma lopen op het TV-kanaal “Novo Tempo”.
Geef een reactie